Het Instituut voor Informatierecht (IViR), begonnen in 1986 en officieel opgericht in 1989, is het oudste onderzoeksinstituut binnen de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Amsterdam. Het is een van de grootste onderzoeksinstituten ter wereld op het gebied van informatierecht.

Missie
De centrale missie van het instituut is de ontwikkeling en verdieping van het informatierecht. Informatierecht is een discipline waarin een veelheid van rechtsgebieden samenkomen: intellectuele eigendom, communicatiegrondrechten (privacy en vrijheid van meningsuiting), regulering van overheidsinformatie en commerciële informatie, en marktordening van informatienetwerken (telecommunicatie en media). Het informatierecht is niet aan een informatietechnologie gebonden, maar trekt de lijnen van de oude (‘analoge’) media door naar de elektronische media (omroep, internet). Het Instituut is internationaal voortrekker geweest in deze benadering en vindt daarin steeds meer navolging in binnen- en buitenland, waarbij de eenzijdige oriëntatie op informatica steeds meer wordt losgelaten.

Het IViR interesseert zich in het bijzonder voor de convergentieprocessen die tussen de verschillende media en distributiefuncties gaande zijn, en de gevolgen hiervan voor recht en beleid. Informatierecht is een normatief concept, dat wil zeggen dat het een normatief kader ontwikkelt voor een wenselijke inrichting van een informatiesamenleving.

Het informatierecht wordt gedefinieerd als het recht dat de productie, opslag, distributie en gebruik van informatie betreft. Het informatierecht bevindt zich dus in een multidisciplinair spanningsveld, waarin culturele, economische, technische en bestuurlijke aspecten samenkomen.

Door een veelheid aan activiteiten is het IViR sterk vertegenwoordigd in Europese en internationale wetenschappelijke netwerken. Het instituut is regelmatig betrokken in nationale en internationale onderzoeken en werkt samen met disciplines als economie, communicatiewetenschappen, informatica, filosofie en digital humanities.

Het onderzoeksprogramma van het IViR bestaat uit een zevental (hoofdzakelijk positiefrechtelijk) gedefinieerde onderdelen, die elkaar ten dele overlappen. Binnen alle deelterreinen zijn nieuwe, veelal door de digitalisering ingegeven ontwikkelingen aan te wijzen waarop het onderzoek zich concentreert, zonder het ‘analoge’ informatierecht uit het oog te verliezen.

Financiering
Informatierecht is één van de zwaartepunten van de Universiteit van Amsterdam en de Faculteit der Rechtsgeleerdheid en het onderzoeksprogramma van het instituut wordt vanuit deze eerste geldstroom gefinancierd. Het IViR doet ook mee aan verschillende onderzoeksprojecten die gefinancieerd worden door NWO en de Europese Unie (tweede geldstroom). Een derde bron van financiering komt uit onderzoek in opdracht  (derde geldstroom), meestal voor overheidsinstellingen zoals de Nederlandse overheid, de Raad voor Europa, het Europees Parlement en de Europese Commissie, de OESO, de WIPO, etc. Incidenteel wordt er ook onderzoek verricht in opdracht van non-overheidsinstellingen of private partijen. Al het onderzoek dat door het IViR wordt verricht conform de Verklaring van Wetenschappelijke Onafhankelijkheid van de KNAW en de relevante Europese principes met betrekking tot onderzoeksintegriteit. Binnen dit kader verricht het IViR dan ook geen consultancy werk.

Zie voor meer informatie over het onderzoek van het IViR:

• ‘Rethinking the Rules for an Information Society in Flux’: IViR Research Program 2018-2023
• IViR Self-Assessment Report (2009-2015)
• Geschiedenis van het Instituut geschreven door Egbert Dommering in 2007: Nieuwe visies op intellectuele vrijheid, producten van de geest, en privacy. Het Instituut voor Informatierecht, Hoofdstuk in: Menno Polak, Jam Sevink, Sijbolt Noorda (red.), Over de volle breedte, Amsterdams universitair onderzoek na 1970, Amsterdam: de Vossiuspers 2007, p. 173-197.